JEOFIZIKA

Jeofizika (Geophysics)

Diak………….saida mak ita bo’ot hatene konaba Jeofizika..? Dala barak ema nebee mak la gosta istuda konaba siensia hanesan matematika no fizika, rona deit naran sira baruk los tiha ona….liu-liu liafuan fizika nee. Tamba sira imajina formula nebee mak naruk no bar-barak halo  ulun fatuk halai tun sa’e.

Iha ita nia moris ita rona, Doutor sira iha uma moras istuda konaba ema nia moras oinsa atu bele kura ema nia moras. Mos hanesan Jeofizika bele hateten katak Doutor ba rai nian. Tamba liu husi metodu Jeofizika it abele identifika sai mak iha rai laran, mos istuda konaba rai nia moras. Rai nia moras hanesan wainhira akontese rai nakadoko, rai monu, tsunami, foho vulkano no seluk tan.

Klaru…..fofoun hau rona liafuan nee hau mos la kompriende saida mak nee ?

Depois de hau istuda didiak hau komprinde diak saida mak Jeofizika.

Wellll……….!

Jeofizika katak siensia nebee mak istuda konaba rai ho prinsipiu no lei fizika. Jeofizika hanesan oklista ida hodi hare saida mak kontiudu iha rai okos. Iha tempo uluk ema lahatene iha rai okos nee saida mak iha neba ? iha be …. Iha fatuk……iha rai ? Ho pergunta hirak ema antusiasmu tebes buka hatene, iha tempo neba ema komesa ke’e rai atu buka hatene saida los mak iha rai okos neba ? Maibe

lakonsege ke’e to’o klean tamba impaktu temperature no prezaun. Ema………………..moris nee matenek……kuandu dalan nebee mak uja la suksesu entaun buka fali dalan seluk.

Ahhhhh…….entaun ema iha tempo uluk liu ba komesa istuda interior rai nee liu siensia ida naran seismolzia (seismology). Nebee mak istuda konaba ondas rai nakadoko. Wainhira akontese rai nakadoko hamosu ondas sismika nebee mak halai liu husi rai okos. Ondas sismika nee mak rekorda kondisaun iha interior depois rekorda liu fila fali iha seismograf. Liu husi seismogram ida nee analiza saida los mak iha rai okos.

Liu husi istudu seismolozia identifika interior rai zeralmente fahe ba tolu mak : krosta (rai kulit), manto, nukleu rai.

Karik ita bo’ot sira gosta manu tolun da’an ntaun ita bo’ot sira bele imajina hetan strutura interior rai nee oinsa.

Serbisu seluk Jeofizika mak buka hatene riku soin nebee iha rai okos, hanesan mina, gas, osan mean, marmer no riku soin seluk tan.

Ita bo’ot sira karik monu ain ou liman moras. Maibe ita bo’ot lahatene ita nia liman ou ain nee ruin mak tohar ga ou naksalak ? Atu buka hatene ida nee ita boot presija ba iha  uma moras atu hasai Rontgen ou MRI foin mak identifika klaru konaba kondisaun ita bo’o nia liman ou ain nee.

Hanesan mos Jeofizika..! Buat nebee mak kontiudu iha rai okos ita labele hare ho matan. Liu husi metodu Jeofizika mak ita bele identifika katak iha fatin ida nee iha hidrokarbonetus hanesan  mina, gas no seluk tan. Depois hetan tiha fatin mina no gas tekniku husi mina rai no gas tun atu bor.

Ida nee mak intrudusaun badak konaba Jeofizika….!